آمارهای اخیر حاکی از آن است که یک فرد 80 ساله، حدود 72 سال از عمر خود را در ساختمانها سپری کرده است. اگر در نظر داشته باشیم که وقتی در خانه نیستند، در حال کار، یادگیری یا انجام فعالیتهای سرگرمکننده عمدتاً در محیطهای بسته و ساخته شدهاید. با احتساب این موارد این نسبت منطقی به نظر میرسد. با مازستا همراه باشید تا بگوییم که چه موادی می توانند سلامت را در معماری داخلی ارتقا دهند.
در جهانی پر هرج و مرج و نامطمئن، که با اثرات مداوم تغییرات آب و هوایی و همهگیری جهانی پر شده است، میل به ماندن در خانه در یک محیط محافظتشده، کنترلشده و مطمعن بیشتر از همیشه احساس میشود. معماران با یک چالش مهم روبرو هستند: ایجاد فضای داخلی راحت و سالم با پارامترهایی که به درستی تنظیم شده باشد، در نظر گرفتن عواملی مانند کیفیت هوای داخل ساختمان، نور روز و ویژگی های بیوفیلیک (biophilic) از مراحل اولیه طراحی است.
همه ما میتوانیم در مورد این جمله موافق باشیم: معماری داخلی خوب، سالم و ایمن است. باید از ما در برابر تهدیدات بیرونی محافظت کند و مطمئناً نباید بیش از فایده ضرر داشته باشد. اما وقتی در مورد سلامت صحبت می کنیم ، بسیار مهم است از اطلاعات وفناوریهای به روز در صنعت ساختمان استفاده کنیم.
قوانین سازمان جهانی بهداشت به جای اینکه صرفاً با شرایط جسمانی مرتبط باشد، سلامت را به عنوان “وضعیت رفاه کامل جسمی، روانی و اجتماعی” تعریف میکند. این امر بیانگر این است که جنبه عمومی سلامت اکنون شامل همبستگی بین ابعاد اجتماعی و روانشناختی در کنار عوامل پزشکی رایج است. و البته اگر پایداری زیست محیطی را در معادله به حساب نیاوریم، سلامتی انسان در درازمدت معنا نخواهد داشت.
تهدید نامرئی آلاینده های داخل ساختمان
در کمال تعجب، آلودگی هوا در داخل خانه بسیار بیشتر از فضای باز است. بنابراین، مهم است که آگاه باشید و درک کنید که آلودگی ها از کجا میآید، به خصوص که تشخیص آن دشوار است. آلایندههای داخل ساختمان در اندازهها و ترکیبات مختلفی وجوددارند.
آنها ممکن است میکروارگانیسمهایی مانند قارچها و کپکها باشند که تمایل به رشد در محیطهای مرطوب و گرم دارند یا آلایندههای مولکولی مانند آلرژنهایی که میتوانند از حشرات، جوندگان، حیوانات خانگی و غیره به وجودآیند. سایر خطرات پنهان شامل CO2 و ترکیبات آلی فرار (VOCs) است که از مصالح ساختمانی، مبلمان منزل یا لوازم نظافت نشات میگیرد.
همه این آلایندهها میتوانند برای سلامت جسمی و روانی مضر باشند. به عنوان مثال، مقادیر قابل توجهی از کپک ممکن است باعث علائم شدید آلرژی شود، در حالی که قرار گرفتن در معرض زیاد CO2 میتواند بر عملکرد و بهره وری کاربران تأثیر بگذارد.
فرمالدئید – یکی از رایج ترین VOCs – و به ویژه نگران کنندهترین موارد است، به طور بالقوه بر سطح تمرکز تأثیر میگذارد و باعث سردرد، حالت تهوع، سرگیجه، از دست دادن حافظه و حتی افسردگی میشود. به طور کلی، کیفیت نامطلوب هوای داخل ساختمان عامل 50 درصد از بیماریهای تنفسی است.
استراتژی های طراحی برای فضاهای داخلی سالم
معماران با درک اینکه آلودگیها از کجا آمدهاند، میتوانند استراتژیهای طراحی خاصی را برای حذف یا به حداقل رساندن آلایندههای داخلی اجرا کنند، مانند اطمینان از تهویه طبیعی مناسب، قرار گرفتن در معرض نور طبیعی و وجود گیاهان در محیطهای داخلی.
با این حال، یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش انتشار آلایندههای داخلی، انتخاب مصالح ساختمانی مدرن و غیر سمی، پایدار است که به طور عمدی برای ساخت و ساز ایمن در خانه ایجاد شدهاند و از این رو سلامت جسمی، روانی و محیطی را ارتقا میدهند. ما چند نمونه را در زیر برای کمک به معماران در فرآیند انتخاب ارائه میکنیم، و هر ماده را بر اساس عملکرد آن گروه بندی میکنیم: مصالح، سطوح کفپوش، نازککاری دیوارها و عایقکاری.
(سطوح کفپوش، نازککاری دیوارها و عایقکاری در مقالهی بعدی مورد بحث قرارمیگیرد.)
مصالح
هنگامی که صحبت از مصالح ساختمانی معمولی میشود، چوب ثابت کردهاست که برای سلامت جسمی و روحی بسیار مفید است. مطالعات نشان میدهد که حضور بصری عناصر چوبی میتواند استرس را به طور موثرتری نسبت به گیاهان کاهشدهد، در حالی که اتاقهایی با حدود 45 درصد سطوح چوبی درک راحتی را افزایش میدهند، فشار خون را کاهش میدهند و عملکرد شناختی را بهبود میبخشند.
با این وجود، تامین مواد از جنگلهای مدیریتشده پایدار یا استفاده از چوبهای احیا شده برای اطمینان از سلامت محیط بسیار مهم است. به طور مشابه، بامبو به عنوان یک ماده شاد شناخته میشود. تماشای آن میتواند ذهن استرسزده را آرام کند، اضطراب را کاهش دهد و تمرکز را بهبود بخشد. همچنین بسیار پایدار است: بامبو سریع رشد میکند و به کود نیاز ندارد و در مقایسه با یک توده درخت معادل، 35 درصد اکسیژن بیشتری تولید میکند و 12 تن CO2 در هکتار در سال جذب میکند. اگرچه فولاد ضد زنگ یک عنصر طبیعی نیست، اما هنگام ایجاد محیطهای سالم گزینهی مناسبی است، زیرا بینهایت قابل بازیافت است و هیچ سمی از خود ساطع نمیکند(که کاربرد محبوب آن را در ظروف آشپزی توضیح میدهد).