آیا نشانه های خرابی خنک کننده کارت گرافیک خود را می دانید؟ آیا می دانید که اگر خنک کننده کارت گرافیک شما دچار ایراد شود امکان تحمیل چند ده میلیونی برای شما وجوند دارد؟ آیا می دانید که در صورت خرابی خنک کننده کارت گرافیک چه مشکلات و نشانه هایی در سیستم پدیدار می شود؟ برای پاسخ به تمام این سوالات، با مازستا همراه باشید.
خنک کننده کارت گرافیک
کارت گرافیک نیز به مانند برخی دیگر از سخت افزارها، به خنک کننده فعال نیاز دارد؛ تراشه های حافظه VRAM، مدار تغذیه VRM و از همه مهم تر، خود تراشه اصلی یعنی GPU، مستعد ارائه حرارت بالایی هستند. ایجاد این حرارت، بسته به بار پردازشی که روی کارت گرافیک است، متفاوت خواهد بود. اما در نهایت هر کارت گرافیک می تواند به طور میانگین و حدودی، چیزی بین 10 تا 95 درجه سانتی گراد دما را ایجاد و تحمل کند.
خنک کننده کارت گرافیک وظیفه دریافت و دفع این حرارت را بر عهده دارد. این مهم با استفاده از ترکیب هیت سینک، هیت پایپ و فن یا فن ها ممکن می شود. گرما از بخش های نامبرده توسط هیت سینک، هیت پایپ و فن یا فن ها دریافت شده و سپس از کارت گرافیک خارج و دور می گردد. بر روی تراشه های مهم مانند تراشه های حافظه VRAM، مدار تغذیه VRM و از همه مهم تر، خود تراشه اصلی یعنی GPU، پد یا خمیر سیلیکون نیز قرار گرفته است که برای دریافت حرارت و انتقال آن به خنک کننده مورد استفاده قرار می گیرد.
در صورت بروز هرگونه مشکل در این سیکل خنک کننده، کارت گرافیک شما به سرعت دچار ایراد می شود. ایراداتی که می تواند در کوتاه مدت منجر به ایجاد خرابی های موقتی و یا حتی دائمی شود که کرت گرافیک شما را به صورت کامل از بین خواهد برد. پس بهتر است که با نشانه های اولیه خرابی کارت های گرافیک آشنا شوید.
نشانه های خرابی خنک کننده کارت گرافیک
نشانه های خرابی خنک کننده کارت گرافیک چندان محدود نیستند؛ اما مهم است که به تمامی آنها توجه کنید. پس در این بخش به سراغ اولین نشانه های خرابی خنک کننده کارت گرافیک خواهیم رفت.
قطع شدن تصویر و صفحه آبی (Blue Screen)
در صورتی که دمای عملیاتی کارت گرافیک از حد خود تجاوز کرده و خنک کننده به هر دلیلی قادر به دفع حرارت نباشد، کارت گرافیک دچار کرش خواهد شد؛ این کرش می تواند به دلیل بالا رفتن دمای هر کدام از بخش ها، اعم از مدار تغذیه، خود GPU و یا تراشه های حافظه باشد. در این حالت می توان گفت که تقریبا هیچ مدار محافظ یا Protect وجود نداشته و کارت گرافیک با مواردی مانند صفحه آبی، صفحه مشکی، قطع تصویر و یا حتی ریستارت خود را نمایان می سازد.
در این شرایط کارت گرافیک قادر به انجام عادی وظایف خود نبوده و حتی کاهش فرکانس کاری نیز دردی را دوا نمی کند. پس کارت گرافیک دچار مشکلات جدی شده و مشکلات یاد شده پدیدا می شوند.
کاهش عملکرد کارت گرافیک
یکی از شایع ترین مشکلاتی که خرابی خنک کننده کارت گرافیک ایجاد می کند، کاهش عملکرد و پرفورمنس است که با کاهش نرخ فریم یا کاهش سرعت در تولید محتوا و رندر قابل تشخیص است. کارت گرافیک، حافظه های SSD و CPU، در لپ تاپ یا دسکتاپ، در صورت افزایش دما و گرمای بیش از حد، فرکانس کاری را کاهش می دهند. دلیل این کار کاهش گرمای ایجاد شده و امکان ادامه فعالیت برای سخت افزارهای مورد بحث است.
در صورت افزایش دمای کارت گرافیک، کارت گرافیک به صورت خودکار فرکانس کاری GPU و حتی در مواردی فرکانس کاری تراشه های حافظه را کاهش می دهد. این مسئله که به دلیل گرمای بیش از حد و یا ایراد در خنک کننده کارت گرافیک روی می دهد، منجر به کاهش عملکرد و پرفورمنس می شود. همانطور که گفته شد، کاهش نرخ فریم، لگ در بازی ها، کاهش سرعت رندر و مواردی از این دست، نشان دهنده این مسئله خواهد بود.
هنگ کردن تصویر
در بسیاری از موارد، خرابی خنک کننده کارت گرافیک، خصوصا در برخی مدل ها، منجر به فریز شدن تصویر می گردد. این مورد خصوصا در حین بازی و یا رندر بسیار شایع بوده و دیده می شود. خنک کننده قادر به تهویه و دفع دما از کارت گرافیک نبوده و در نتیجه شاهد هنگ، Pause و فریز شدن تصاویر هستیم.
توجه داشته باشید که در این حالت تلاش نکنید که با ریستارت کردن مداوم سیستم، مجددا به کار عادی خود باز گردید. به طور کلی، با مشاهده هر یک از این مشکلات، بهتر است که از ریستارت و تلاش مداوم برای راه اندازی سیستم و کارت گرافیک بپرهیزید. در ابتدا به طور قطع باید فکری به حال خنک کننده کارت گرافیک بکنید.
دلایل خرابی خنک کننده کارت گرافیک چیست؟
در بالا تعدادی از شایع ترین نشانه های خرابی خنک کننده کارت گرافیک را ذکر کردیم. همچنین تاکید کردیم که در صورت بروز نشانه های بالا، به فکر خنک کننده باشید. اما حالا باید بدانیم که دلایل خرابی خنک کننده کارت گرافیک چیست؟ خوشبختانه خنک کننده کارت گرافیک فاقد اجزای دیجیتالی است. هیت پایپ، هیت سینک و فن ها و البته پد و خمیرهای سیلیکون، بخش هایی هستند که در این بخش دچار ایراد شده و البته تنها اجزای خنک کننده کارت گرافیک را شکل می دهند.
فن و یا فن ها، به مروز زمان گرد و خاک را به داخل یاتاقان جذب می کنند. از سوی دیگر، فن ها دارای طول عمری مشخص هستند. این طول عمر می تواند به پایان رسیده و فن یا فن ها را دچار ضعف و ایراد کند. فن ها به دلایلی مانند جذب گرد و خاک و همچنین کاهش طول عمر، دچار کاهش دور (RPM) و یا حتی خرابی کامل می شوند.
در این بخش باید فن یا فن ها به صورت کامل تعویض و یا سرویس شوند. البته باید گفت که در بسیاری از موارد سرویس ساده جوابگو نبوده و فن را به کار باز نمی گرداند. به طور کلی، کثیفی خنک کننده یکی از مهم و شایع ترین دلایل کاهش عملکرد خنک کننده و ایجاد گرمای زیاد می شوند. پس به طور دوره ای، بهتر است که کولر و فن ها را تمیز کنید.
همچنین خشک شدن خمیر سیلیکون و یا ضعف پدهای حرارتی، می توانند جلوی خارج کردن گرما از تراشه ها را گرفته و به مشکلات یاد شده رسید.
