آموزش نصب SSD جدید و انتقال اطلاعات از SSD قدیمی به جدید (به همراه بوتیبل و درایو سازی)

چگونه می توان درایو SSD کامپیوتر یا لپ تاپ را بدون پاک شدن داده ها تعویض کرد؟ چگونه می توان حافظه اس اس دی کامپیوتر یا لپ تاپ ها را با یک SSD جدید تعویض کرد؟ برای جلوگیری از پاک شدن دیتا و داده ها از روی درایو SSD چه کارهای باید انجام دهیم؟ شیوه های ارتقاء سالید درایو در کامپیوتر و لپ تاپ به چه شکل است؟ با مازستا همراه باشید تا در این مقاله آموزش نصب SSD جدید و انتقال اطلاعات از SSD قدیمی به جدید (به همراه بوتیبل و درایو سازی) را در اختیارتان قرار می‌دهیم. در مقاله‌ای دیگر در مورد تست سلامت SSD در مک بوک و آی مک (Apple Mac OS) مطالعه کنید.

آموزش نصب SSD جدید

چند سالی از حضور جدی حافظه های نیمه هادی SSD در بازارهای جهانی می گذرد و امروزه میلیون ها کامپیوتر و لپ تاپ، در بخش حافظه بوت و اصلی، از درایوهای SSD استفاده کرده و یا تماما ذخیره سازی در آنها بر عهده حافظه های SSD است. حافظه های SSD دارای سرعت بسیار بالاتر به نسبت هارددیسک ها بوده و عمدتا، دست کم 4 برابر سریع تر از HDDها هستند که از این رو آنها را به یک انتخاب ایده آل برای کامپیوترهای امروزی مبدل می سازد.

با این وجود حافظه های SSD هم بدون ضعف نبوده و کاهش سرعت در اثر پٌر شدن ظرفیت و طول عمر تعریف شده برای تراشه های NAND یک مشکل نه چندان بزرگ برای کاربران است. برخی از کاربران چه در بخش لپ تاپ و چه در بخش دسکتاپ، پس از مدتی نیازمند تعویض حافظه های SSD یا Solid State Drive می شوند؛ به عنوان مثال پس از مدتی ظرفیت درایو SSD شما به اتمام رسیده و نیازمند تعویض آن با یک SSD جدید هستید که دارای ظرفیت بالاتری باشد.

و یا آنکه حافظه SSD شما به دلیل استفاده طولانی و خواندن/نوشتن زیاد، بخش بزرگی از پرفورمنس و عملکرد خود را از دست داده و بهتر است که هر چه سریع تر آن را با یک SSD جدید جایگزین کنید. درست همینجاست که نگرانی که کاربران آغاز می گردد؛ چگونه می توان داده ها را از SSD قدیمی به SSD جدید منتقل کرد؟ چگونه می توان جلوی پاک و حذف شدن اطلاعات را از روی SSD گرفت؟ در صورتی که SSD ما دارای سیستم عامل بوده و بوتیبل است، چگونه می توان یک SSD جدید را با آن جایگزین کرد؟ این مقاله برای پاسخ به این سوالات است.

برای ایجاد درایو بوت SSD چه باید کرد؟

افزون بر یک SSD جدید، برای ایجاد یک SSD بوتیبل جدید برای کپی و انتقال داده های خود، به موارد دیگری هم نیاز دارید. در بهترین حالت بهتر است که مادربرد کامپیوتر یا لپ تاپ شما از دست کم 2 اسلات SSD پشتیبانی کند؛ این مورد چه برای Solid State Drive های M.2 و چه برای مدل های 2.5 اینچی صادق است. در این شرایط می توانید SSD جدید را به اسلات دیگر متصل کرده و به سادگی و با استفاده از یک نرم افزار، ضمن ساخت درایو جدید، داده های خود را از SSD قدیمی به SSD جدید انتقال دهید.

برای یک کپی و کلون سازی مطمئن و ایمن، بدیهی است که به SSD بوت فعلی خود و SSD جدید نصب شده روی رایانه به طور همزمان نیاز دارید. بهتر است که هر دو پورت و اسلات مادربرد شما از یک گذرگاه پشتیبانی کند. به عنوان مثال هر دو اسلات می توانند از گذرگاه PCI-E 3.0 X4 یا PCI-E 4.0 X4 پشتیبانی کنند. البته عدم پوشش هر دو اسلات از یک BUS واحد نمی تواند جلوی کار شما را بگیرد.

اما برای انتقال بی دردسر و بهتر، بهتر است که هر دو از یک باس استفاده کنند. در SSDهای SATA چنین مشکلی وجود نخواهد داشت چرا که آنها از SATA III نوع 6 گیگابیت در ثانیه ای بهره برده و جای نگرانی وجود ندارد. کامپیوترهای جدید معمولاً دارای تعداد زیادی پورت SATA بر روی مادربرد خود هستند، بنابراین اگر هر دو درایو از SATA استفاده می کنند، شما مشکلی ندارید.

اگر از SATA به M.2 می روید، همین امر صادق است زیرا اکثر مادربردها در چند سال گذشته حداقل یک سوکت M.2 روی خود دارند. اما اگر از SSD نوع M.2 استفاده کرده و مادربرد لپ تاپ یا کامپیوتر شما تنها از یک SSD M.2 پشتیبانی می کند چه باید کرد؟ در این حالت نیز به شما آداپتورهای اکسترنال کننده را پیشنهاد می کنیم. خوشبختانه می توانید یک آداپتور SSD M.2 را خریداری کرده و سپس درایو SSD خود را درون آنها قرار داده و در نهایت از طریق اتصال USB به لپ تاپ یا کامپیوتر خود متصل سازید. بدیهی است که این امر موقتی بوده و پس از کلون سازی تنها یک SSD درون کامپیوتر شما جای می گیرد.

می‌توانید آداپتورهایی بخرید که به درگاه USB یا اسلات PCI Express وصل می‌شوند که این مشکل را برطرف می‌کند. برای استفاده از نرم افزار کپی و انتقال داده و یا شبیه سازی که کلون هم نام دارد، چند راه حال دارید؛ نخست آنکه از نرم افزار اختصاصی و توصیه شده سازنده درایو SSD خود استفاده کنید.

به عنوان مثال Samsung Magician یا WD Acronis True Image برای این منظور در دسترس شما خواهند بود. در ابتدا به شما توصیه می کنیم که از نرم افزار اختصاصی شرکت سازنده SSD خود برای این منظور استفاده کنید. در غیر این صورت می توانید از نرم افزارهای ثالث مانند Macrium Reflect 8 هم استفاده کنید.

نکات مهم قبل از کپی کردن یا انتقال اطلاعات از SSD قدیمی به جدید

قبل از هر کاری به شما توصیه می کنیم که از اطلاعات اس اس دی پیشین خود یک نسخه پشتیبانی یا Back Up تهیه کنید. می توانید اطلاعات آن را روی هارد دیسک های اینترنال یا اکسترنال منتقل سازید. اما اگر داده های مهمی دارید، بدون شک پشتیبان گیری و بک آپ از داده ها در نخستین مرحله توصیه می گردد.

برای این منظور می توانید از طریق خود ویندوز و با رفتن به مسیر Settings > Accounts > Windows backup اقدام به ایجاد Back Up از اطلاعات خود کنید. همچنین با استفاده از یک نرم افزار اختصاصی اقدام به ایجاد نسخه پشتیبانی یا بک آپ کنید که در این حالت با استفاده از یک ایمیج، نیازی به استفاده از ذخیره ساز میزبان با ظرفیت بالا ندارید.

در صورتی که قرار است صدها گیگابایت اطلاعات را منتقل سازید، باید بدانید که این فرآیند بسته به نوع SSD، گذرگاه پشیبانی شده و … می تواند متفاوت باشد پس بهتر است که صبور باشید و از سیستم برق مطمئن شوید. مینی کامپیوترها و لپ تاپ ها احتمالا طی این فرآیند مقداری گرم و داغ خواهند شد پس پیشنهاد می کنیم که یک تهویه مناسب را برای آنها در نظر بگیرید.

در حالت ایده‌آل، شما به درایوی شبیه‌سازی می‌شوید که ظرفیتی برابر یا بیشتر از SSD بوت دارد که جایگزین می‌کنید. اما اگر بنا به دلایلی اینطور نیست، باید موارد اضافی را از درایو فعلی حذف کنید تا زمانی که مقدار فضای ذخیره سازی استفاده شده کمتر از فضای آزاد درایو جدید باشد.

انتقال اطلاعات از SSD قدیمی به جدید و ایجاد درایو بوت

در ادامه به صورت مرحله به مرحله، به سراغ جایگزین کرد SSD جدید با سالید درایو قدیمی خواهیم رفت.

مرحله 1:

در ابتدا باید SSD جدید را به عنوان یک درایو به ویندوز معرفی کنیم. SSD جدید تا زمانی که مراحل اولیه دیسک را طی نکرده باشد قابل استفاده نخواهد بود. برای انجام این کار، روی دکمه Start کلیک راست کرده و Disk Management را انتخاب کنید. یا می توانید کلید Win + R را فشار داده و diskmgmt.msc را تایپ کنید.

سپس لیستی از تمام درایوهای متصل به لپ تاپ یا کامپیوترشما، از جمله درایو جدید، به شما نشان داده می شود. اگر در حال حاضر از GPT (برای پشتیبانی از UEFI در مادربرد) استفاده می کنید، مطمئن شوید که این گزینه را انتخاب کرده اید. در غیر این صورت، گزینه قدیمی MBR را انتخاب کنید. این فرآیند زمان چندانی را به خود اختصاص نداده و در نهایت درایو جدید شما توسط ویندوز ساخته و شناسایی می گردد.

توجه داشته باشید که اگر درایوی که در حال شبیه سازی آن هستید ظرفیت کمتری نسبت به درایویی که در آن کپی می کنید داشته باشد، به طور خودکار از تمام فضای اضافی استفاده نمی کند. برای این منظور نیز راه چاره ای وجود دارد که در ادامه به آن نیز خواهیم رسید.

مرحله 2:

در مرحله دوم باید فرآیند کلون، شبیه سازی یا انتقال اطلاعات از درایو قدیمی به SSD جدید را آغاز کنید. همانطور که گفته شد، برای این مرحله بهتر است که از نرم افزار اختصاصی سازنده SSD استفاده کنید؛ اما در این آموزش از نرم افزار Macrium Reflect 8 استفاده شده است.

پس از نصب و باز کردن این نرم افزار، روی همه درایوهایی که نمی‌خواهید شبیه‌سازی شوند، کلیک کنید، مطمئن شوید که چک باکس‌های مربوط به آن‌ها علامت‌گذاری نشده است. سپس پارتیشن یا پارتیشن های مورد نظر را علامت گذاری کرده و تیک آنها را بزنید.

سپس روی گزینه Clone this disk کلیک کرده تا اس اس دی مبدا و مقصد را مشاهده کنید. سپس بر روی گزینه Select a disk to clone to کلیک کرده و درایو مورد نظر را انتخاب کنید. سپس با کلیک بر روی گزینه Next و سپس دوباره Next، انتقال داده و کلون سازی از SSD قدیمی به جدید آغاز می گردد.

در حین کار، به هیچ  وجه با لپ تاپ یا کامپیوتر خود کار نکرده و آن را به حال خود بگذارید.

مرحله 3:

پس از انتقال داده ها از SSD قدیمی به جدید و کلون سازی سالید درایو، اکنون دو SSD به سیستم شما متصل است که هر کدام حاوی داده‌های یکسان هستند. با این وجود کامپیوتر شما همچنان از درایو قدیمی بوت می گردد. در ابتدا می توانید SSD جدید را روی اسلات اس اس دی قدیمی گذاشته و آن را خارج کنید.

پس از آن این احتمال وجود دارد که در بوت اولیه، برای نخستین بار بایوس زمان بیشتری را صرف شناسایی درایو جدید کند. در این آزمایش ما یک درایو قدیمی با ظرفیت 512 گیگابایت را به یک SSD با ظرفیت 1 ترابایت منتقل کردیم؛ از آنجایی که نرم افزار دقیقا داده ها را به همان اندازه کپی کرد، نیمی از درایو 1 ترابایتی بلااستفاده مانده است. این امر به این دلیل است که Reflect اندازه های پارتیشن را دقیقاً کپی می کند، بنابراین SSD جدید فقط 512 گیگابایت فضای پارتیشن بندی شده را نشان می دهد.

مرحله 4:

در این مرحله باید مشکل اندازه پارتیشن SSD جدید با ظرفیت بالاتر را حل کنید. برای حل این مشکل، از MiniTool Partition Wizard استفاده کردیم. برای مثال در این آموزش، فضای درایو قدیمی شامل چهار پارتیشن بود که پارتیشن اصلی به صورت متوالی توسط سه بخش بازیابی دنبال می‌شود. بنابراین کاری که ما باید انجام دهیم این است که فضای تخصیص نیافته را جابجا کنیم تا مستقیماً در کنار پارتیشن اصلی ویندوز قرار گیرد.

یکی از ایمن‌ترین راه‌های انجام این کار، انتقال پارتیشن‌های کوچک، مانند پارتیشن‌های بازیابی، به انتهای فضای درایو است. توجه داشته باشید که نرم افزار به صورت فیزیکی هیچ داده ای را روی SSD جابجا نمی کند؛ تنها چیزی که اتفاق می افتد این است که اطلاعات مربوط به مکان قرارگیری اطلاعات در درایو به روز می شود.

با کلیک راست بر روی پارتیشنی که باید جابجا شود، گزینه Move را انتخاب کنید. سپس یک نوار لغزنده نمایش می دهد که به شما امکان می دهد پارتیشن را در جایی که می خواهید قرار دهید. این فرآیند به طور خودکار فضای تخصیص نیافته را در کنار پارتیشن ویندوز قرار می دهد. در گوشه سمت چپ پایین برنامه Partition Wizard، دکمه‌ Apply را فشار داده تا در نهایت این فرآیند به پایان برسد.