اورکلاک چیست و چگونه و چه زمانی باید پردازنده را اورکلاک کنیم؟

آیا اورکلاک پردازنده گارانتی را باطل می کند؟ چه زمانی به اورکلاک CPU نیاز داریم؟ تاثیر اورکلاک در بازی ها چگونه است؟ آیا اورکلاک CPU نرخ فریم یا FPS را افزایش می دهد؟ آیا لازم است که پردازنده خود را اورکلاک کنیم؟ برای اورکلاک به چه قطعات و نکاتی نیاز است؟ برای پاسخ به تمام این سوالات، همراه مازستا باشید تا بگوییم اورکلاک چیست و چگونه انجام می‌شود.

اورکلاک چیست؟

به زبان ساده و مختصر، Overclock به افزایش مقدار فرکانس کاری پردازنده یا هر قطعه دیگری، مانند حافظه های RAM و کارت های گرافیک دلالت دارد. افزایش فرکانس کاری به بالا رفتن سرعت چرخه و سیکل های پردازشی منجر شده و در نهایت عملکرد پردازش سخت افزاری بالا می رود.

اورکلاک از طریق افزایش ضریب ولتاژ صورت می گیرد که اقدامی بسیار خطرناک بوده و با یک اشتباه، خطر سوختن پردازنده یا کارت گرافیک وجود دارد. اورکلاک نیازمند دانش بالا و تخصص سخت افزاری بوده و افزایش فرکانس با فاکتورهای احتیاطی و لازم زیاد همراه است؛ از خنک کننده های مناسب گرفته تا مادربرد، سیستم تغذیه و تست هر افزایش ولتاژ پس از اتمام و سپس حرکت به سمت افزایش بیشتر.

آیا اورکلاک گارانتی را باطل می کند؟

دو شرکت AMD و Intel که هر دو آمریکایی هستند، در ایران فاقد دفاتر خدمات پس از فروش بوده و عملا هیچ خدمات پس از فروشی که شامل گارانتی هم می شود، برای کاربران ایرانی ارائه نمی شود. در نتیجه گارانتی CPU در ایران عملا بی معنی است. با این وجود یکی از فاکتورهای مهمی که گارانتی قطعاتی مانند CPU و کارت گرافیک را باطل می سازد، اورکلاک است.

در صورتی که Overclock منجر به سوختن و ایجاد خرابی در CPU یا کارت گرافیک شود، در نهایت هیچ خدمات پس از فروش رایگانی به کاربران در سراسر جهان تعلق نمی گیرد. حتی بسیاری از کاربران و اورکلاکرها هنگامی دست به اورکلاک پردازنده یا کارت گرافیک می زنند که گارانتی قطعه آنها پایان یافته باشد.

هر گونه اورکلاکی که فرکانس کاری CPU را به مقادیر بالاتر از فرکانس های اعلامی توسط کمپانی سازنده ببرد، منجر به ابطال گارانتی خواهد شد. جالب است بدانید که حتی فعال کردن قابلیت PBO (Precision Boost Overdrive) در پردازنده های AMD نیز منجر به ابطال گارانتی خواهد شد. به نظر شما سازنده پردازنده از کجا متوجه اورکلاک شدن CPU می شود؟

چندین راه برای این منظور وجود دارد؛ به عنوان مثال در پردازنده های AMD Ryzen Threadripper 7000 یک فیوز داخلی کوچک وجود دارد که در صورت اورکلاک منفجر می شود؛ در این حالت خدمات پس از فروش متوجه اورکلاک CPU توسط کاربران می شود. منظور ما از این بخش این نیست که Overclock پردازنده لزوما منجر به سوختن آن می شود. به واقع احتیاط از نظر خرابی در صورت نداشتن علم کافی اورکلاک و ابطال گارانتی، هشدارهایی مهم هستند که باید به شما داده شود.

آیا سیستم ما به اورکلاک پردازنده نیاز دارد؟

در چه شرایطی پردازنده سیستم ما به اورکلاک نیاز دارد؟ این سوال مهمی است که باید به آن پاسخ دهیم. زمانی که امکان ارتقاء و تعویض CPU وجود ندارد چرا که هزینه آن زیاد است. و یا اینکه عملکرد پردازنده ما در وضعیت ضعیفی قرار گرفته و حتی گلوگاه است. زمانی که نرخ فریم ما در بازی ها و خصوصا بازی های جدید بسیار پایین بوده و رضایت بخش نیست.

و یا آنکه از یک خنک کننده بسیار خوب استفاده می کنید اما پردازنده شما عملکردی ضعیف داشته و در نرم افزارهای تولید محتوا و رندرینگ، به فرکانس کاری بالاتری نیاز دارید تا پروژه زودتر به اتمام برسد. در تمام شرایط ذکر شده و یا اگر به هر علتی از پرفورمنس سیستم خود رضایت ندارید، می توانید دست به اورکلاک CPU بزنید. باید گفت که Overclock نمی تواند افزایش عملکرد و قدرت پردازشی را به اندازه تغییر پردازنده با مدل های بالاتر ممکن سازد. اما به طور میانگین، Overclock پردازنده بین 5 تا 15 درصد افزایش پرفورمنس و قدرت پردازشی را به همراه دارد.

همانطور که گفته شد، این رقم به صورت میانگین بوده و شامل مام پردازنده ها نمی شود. به عنوان یک پردازنده قدیمی مانند Intel Core2Quad Q6600 می تواند در صورت اورکلاک با افزایش 30 درصدی قدرت پردازشی همراه باشد. اما در نهایت اورکلاک می تواند بدون نیاز به خرید یک CPU جدید، قدرت پردازشی سیستم شما را به صورت قابل توجهی افزایش دهد. چه نرخ فریم در بازی ها و چه قدرت آنها در رندرینگ. با این حال، اگر با یک گلوگاه CPU مواجه هستید، اگر ارتقای CPU یک گزینه نیست، اورکلاک CPU دقیقاً همان چیزی است که برای متعادل کردن عملکرد سیستم خود نیاز دارید.

برای اورکلاک به چه قطعات و مواردی نیاز داریم؟

رکوردهای اورکلاک حرفه ای و موقتی، با خنک کننده های LN2 یا نیتروژن مایع همراه هستند. برای این منظور حتی در برخی موارد سطح IHS نیز باز شده و خمیر زیرین آن با خمیرهای حرفه ای تعویض می گردد. اما برای اورکلاک های سطحی خانگی، نیازی به چنین تجملاتی نیست.

در ابتدا باید از مادربردی استفاده کنید که دارای قابلیت اورکلاک باشد. در غیر این صورت امکان اورکلاک وجود نخواهد داشت. بهتر است که مدار تغذیه یا VRM مادربرد شما دارای توان بالایی باشد که بتواند از پس افزایش ولتاژ برآمده و اورکلاکی با ثبات را به همراه داشته باشد. بسیاری از چیپست و مادربردهای اقتصادی و حتی میان رده فاقد قابلیت اورکلاک هستند. پس قبل از هرکاری از قابلت اورکلاک مادربرد خود مطمئن شوید.

دوم استفاده از یک خنک کننده قدرتمند است. به عنوان مثال یک پردازنده دارای توان حرارتی 125 وات است که در وضعیت بوست آن تعریف شده است. اما در صورت افزایش فرکانس کاری و Overclock دما و توان حرارتی CPU به سرعت بالا می رود. در صورتی که خنک کننده شما نتواند چنین گرمایی را دفع کند، سیستم یا ریستارت و بی ثبات شده و یا CPU را از دست خواهید داد.

(5)

در صورت نبود خنک کننده قدرتمند مانند واترکولرها و یا خنک کننده های بادی بزرگ، قادر به اورکلاک خانگی پردازنده نخواهید بود. در پایان باید گفت که اورکلاک در نهایت بین 5 تا 20 درصد افزایش پرفورمنس را به همراه دارد که در بازی ها نیز FPS آنها مشهود است.