تجسم مجدد تهویه مطبوع: روش‌های خنک کننده سنتی برای آینده (قسمت دوم)

تکنیک‌های هند: جلی (jaali)

جلی، نوعی بلوک سوراخ‌دار، در حین تهویه فضاهای داخلی، الگوهای پیچیده‌ای از نور و سایه ایجاد می‌کند. به شکل قطعات سیمان، خاک و چوب، بازی بین جامد و پوچ نماد فرهنگی معماری هند است که در بسیاری از بناهای تاریخی از جمله تاج محل و قلعه سرخ در دهلی دیده می‌شود. آن‌ها هم‌چنان در معماری مدرن استفاده می‌شوند و الگوها و طرح‌های منحصر به فرد آن‌ها الهام بخش هنرمندان و طراحان در سراسر جهان شده است. با مازستا همراه باشید تا جزییاتی از تهویه مطبوع بادگیرهای سنتی در اختیارتان قرار دهیم.

تجسم مجدد تهویه مطبوع

جلی‌ها معمولاً به عنوان پوسته خارجی ساختمان نصب می‌شود و سطح مقطع آن معمولاً یک دهانه بزرگتر در خارج و یک دهانه کوچکتر در داخل را نشان می‌دهد. با عبور باد از روی جلالی، اختلاف فشار بین فضای داخلی و خارجی ساختمان ایجاد می‌کند. ویژگی خنک کنندگی جلی به اثر ونچوری بستگی دارد: هنگامی که هوا با سرعت بیشتری در مسیر عبور باریکتر جریان می‌یابد، فشار منفی در این فرآیند ایجاد می‌کند و باعث ایجاد خلاء جزئی می‌شود که در این حالت سیال را به حرکت در می‌آورد. در مورد جلی هوا فشرده می‌شود و با رها شدن خنکتر می‌شود.

تکینک‌های عرب: مشربیه (Mashrabiya)

مشربیه یک عنصر معماری سنتی است که در بسیاری از کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوعی توری یا پرده چوبی است که معمولاً بر روی پنجره‌ها، بالکن‌ها و سایر بازشوهای ساختمان قرار می‌گیرد و عناصری بسیار تزئینی با نقش‌های هندسی پیچیده هستند. عملکرد اصلی آن فراهم کردن حریم خصوصی و سایه است در حالی که اجازه می‌دهد هوا و نور به داخل خانه جریان یابد. برای افزایش اثر خنک کننده، در برخی موارد، گلدان‌های سفالی را با آب، ماسه یا کاه مرطوب پر می‌کنند. با عبور هوای گرم از سوراخ‌های مشربیه، از روی سطح متخلخل دیگ‌های سفالی نیز عبور می‌کند، جایی که رطوبت داخل دیگ بخار می‌شود و هوا را خنک می‌کند. این هوای خنک به داخل ساختمان جریان می‌یابد و به کاهش دمای فضای داخلی کمک می‌کند. این نوعی خنک کننده تبخیری است.

این روزها طراحان و محققین در تلاش هستند تا دانش سنتی را با فناوری‌های مدرن در کنار هم قرار دهند. برای مثال، تیم Ant Studio  تکنیک‌های خنک‌کننده تبخیری سنتی را با الهام از جلی برای ساختن نمونه‌ای از مخروط‌های استوانه‌ای سفالی با طراحی سفارشی بازتفسیر کرده‌اند. در همین حال، در برج های البهار، یک جفت آسمان خراش در ابوظبی، نما یک سیستم منحصر به فرد از پانل‌های سایه دار پویا است که از مشربیه الهام گرفته شده است. با این حال، در این مورد، این یک “نمای پاسخگو” است که از بیش از 2000 عنصر شش ضلعی تشکیل شده است که در پاسخ به حرکت خورشید حرکت می‌کنند و برای فضاهای داخلی ساختمان سایه ایجاد می کنند. 

موقعیت هر عنصر توسط یک برنامه کامپیوتری کنترل می‌شود که بر اساس زاویه خورشید تنظیم می‌شود، سایه را بهینه می‌کند و بهره خورشیدی را کاهش می‌دهد. نتیجه یک نما است که در طول روز تغییر می‌کند و ظاهری پویا و پاسخگو به ساختمان می‌بخشد.

علاوه بر دستگاه‌های ذکر شده، عناصر و مواد طراحی بسیاری دیگر وجود دارند که می‌توانند به بهبود آسایش حرارتی در محیط‌های داخلی کمک کنند: موادی با اینرسی حرارتی بالا، حیاط‌های داخلی، منابع آب و عناصر سایه انداز. تاکید بر این نکته حائز اهمیت است که با استفاده از مصالح در دسترس محلی و عناصر معماری سنتی، معماران و طراحان می‌توانند ساختمان‌هایی را ایجاد کنند که به خوبی با اقلیم و محیط محلی سازگاری داشته باشد و در عین حال به سنت‌ها و میراث فرهنگی محلی احترام گذاشته و آن‌ها را گرامی بدارند.